Het eerste waar veel mensen bij Galicië aan denken is de Camino de Santiago, de bekende pelgrimstocht naar het graf van de Apostol Jacobus in de Kathedraal van Santiago de Compostela. Duizenden pelgrims lopen jaarlijks één van de tochten die naar Santiago leiden. Onder hen ook veel reizigers uit Nederland en België.
Een website over Galicië is niet compleet zonder de Camino de Santiago. Ook al ben ik deze website ooit juist begonnen om te vertellen dat Galicië meer is dan alleen de bekende pelgrimstocht. Toch mag de camino niet ontbreken, want het is dé publiekstrekker van Galicië en natuurlijk een fantastische ervaring om de streek te ontdekken.
Wat is de Camino de Santiago?
De Camino de Santiago is een pelgrimstocht naar Santiago de Compostela, waar volgens de overlevering het graf van de apostel Jacobus te vinden is. Het is overigens niet één specifieke route. Het betreft meerdere routes met hetzelfde doel en eindpunt. Voor de verschillende routes zie verderop deze pagina.
Het doel van het afleggen van de pelgrimsroute is van oudsher religieus. De pelgrimsroute is een bedevaart naar Santiago de Compostela. Tegenwoordig is de tocht voor vele pelgrims niet meer religieus, maar vooral een spirituele uitdaging. Slechts 40% van de pelgrims begint aan de toch met puur religieuze motieven.
Jaarlijks ondernemen meer dan 300.000 pelgrims de tocht naar Santiago. Dat is driemaal het inwonertal van de stad! En in de speciale jaren Xacobeo is het nog drukker. Vroeger startte een pelgrim zijn bedevaart vanuit zijn eigen huis. Tegenwoordig zijn er meerdere startpunten.
Hoe dichter je bij Santiago komt hoe meer routes er bij elkaar komen en hoe drukker het kan zijn. De afgelopen jaren is de populariteit van de camino enorm toegenomen. Waren er in 2006 nog 100.000 pelgrims is dat 10 jaar later verdriedubbeld. De pelgrimsroute is echter al langer populair. Al meer dan 1000 jaar geleden liepen de eerste pelgrims naar Santiago. Door de eeuwen heen ging de populariteit van de bedevaartstocht met pieken en dalen, veelal bepaald door omstandigheden als oorlog, veiligheid en religie.
De verschillende pelgrimsroutes
Er zijn maarliefst 10 verschillende officiële wandelroutes naar Santiago in Galicië. Via al deze routes kun je het befaamde certificaat bemachtigen. Op het volgende plaatje zie je hoe de routes vanuit Europa lopen.
Veruit de populairste pelgrimsroute is de Camino Frances. Ongeveer 55% van alle bedevaartgangers volgt deze route. Het is ook de meest populaire route onder Nederlanders. De Camino Frances komt bij O Cebreiro Galicië binnen en loopt via plaatsen als Sarria, Portomarin en Palas de Rei naar Santiago toe.
Een alternatief op de Camino Frances is de Camino del Norte, die via Noord-Spanje loopt. Zo’n 6% van de pelgrims kiest voor deze rustigere route via de mooie noordkust van Spanje.
Na de Camino Frances is met name de route vanuit Portugal populair. Zo’n 25% van de pelgrims komt vanuit het zuiden naar Santiago gelopen.
De Camino Primitivo vanuit Oviedo is de oudste Camino de Santiago route.
Pelgrimspaspoort en Sint Jakobsschelp
Wat alle pelgrims gemeen hebben is dat zij allen een pelgrimspaspoort (Credencial del Peregrino) bij zich dragen. Deze kun je op een startpunt kopen, of online bestellen voordat je start. Met het pelgrimspaspoort kun je op plekken onderweg stempels ophalen, waarmee je aan het einde van de route kunt laten zien dat jij de camino de Santiago volbracht hebt. Het pelgrimspaspoort moet dagelijks afgestempeld worden, en als je in Galicië je bedevaart start zelfs twee keer per dag.
Naast het pelgrimpaspoort dragen vele pelgrims ook een sint jakobsschelp bij zich. Deze schelp is het symbool van de camino. Tijdens de tocht kun je de route herkennen aan bordjes met een gele sint jakobsschelp of een gele pijl. Je kunt deze symbolen ook in Nederland en België tegenkomen!
Voltooien van de bedevaart
Aan het voltooien van de bedevaart zijn een aantal regels verbonden. Zo is er een minimale afstand die je moet afleggen en je moet onderweg je pelgrimspaspoort laten stempelen.
Minimale afstanden voor het voltooien van de Camino de Santiago zijn:
- Wandelaars: 100 kilometer
- Te paard: 100 kilometer
- Fietsers: 200 kilometer
Het merendeel van de bedevaartgangers gaat wandelend: 94% van de pelgrims gaat te voet en 6% per fiets. Te paard wordt nauwelijks gedaan en lijkt meer van vroeger tijden.
Mede vanwege de minimaal vereiste 100 kilometer is Sarria, op zo’n 111 kilometer van Santiago, een populaire startplaats. Maarliefst een kwart van alle pelgrims start in deze Galicische plaats.
Na het voltooien van de Camino de Santiago kun je op het eindpunt, na overleg van je pelgrimspaspoort, het officiële certificaat in ontvangst nemen, de ‘Compostela’. Heb je de camino om niet-religieuze redenen voltooid, dan krijg je het ‘Welcome certificate’. Om welke reden je de camino ook loopt, veel pelgrims ervaren een emotioneel moment bij het betreden van het Praza de Obradoiro, het plein van de kathedraal waar de camino eindigt.
Doorgaan naar Finisterra, het einde van de wereld
Er zijn pelgrims die na het bereiken van Santiago nog doorlopen naar Finisterre. Het meest westelijke punt van Galicië, ook wel bekend als ‘het einde van de wereld’. Op deze plaats zou Jacobus voor het eerst het land van Galicië betreden hebben. Een mythische plaats dus, maar behalve dat ook vooral een mooie plek om de reis te eindigen. Als bonus pik je nog een heel mooi stukje Galicië mee!
Boeken over de camino de Santiago
Er is veel te vertellen over de camino. Zowel ervaringen als tips voor pelgrims. Ook in de literatuur komt de camino voor. Het bekendst daarbij is natuurlijk De pelgrimstocht naar Santiago (Dagboek van een magiër) van Paulo Coelho. Ik heb hier een aantal boeken uitgelicht om verder te lezen over Camino de Santiago.
Reisgidsen
Camino ervaringen
Persoonlijke ervaringen zijn er meer dan genoeg. Bol.com staat er vol mee. Bekijk hier de gehele lijst met boeken
Behalve boeken is er natuurlijk ook veel beeldmateriaal. In 2018 zond Omroep Max de serie ‘Laat mij maar lopen’ uit. Hierin werden gevolgd op hun pelgrimstocht naar Santiago. Deze serie geeft een erg mooi beeld van de camino, zowel de omgeving als spirituele ervaring.